Balans onder de loep

Het is voor elk bedrijf verstandig een balans bij te houden. Een balans bestaat uit een overzicht van de bezittingen, schulden en eigen vermogen op een bepaald moment. Hierdoor kun je in één oogopslag zien hoe je bedrijf ervoor staat. Maar welke posten staan er in een balans en hoe stel je er een op?

Wat is een balans?

Aan de hand van de balans kun je zien of je onderneming een positief of een negatief eigen vermogen heeft. Het eigen vermogen is het verschil tussen je bezittingen en je schulden.

Een balans is een momentopname en geeft de financiële situatie van je onderneming weer. Ook komen de investeringen en de manieren waarop je die financiert naar voren. Je kan op elk gewenst moment een balans opstellen, maar als het een onderdeel van je jaarrekening is, maak je hem aan het einde van je boekjaar. Een balans is, zoals de naam al zegt, altijd in evenwicht. 

Hoe is een balans opgesteld?

Een balans heeft een linker en een rechterzijde. Aan de linkerkant staat de activa-, of debetzijde. De activa bestaan uit je bezittingen zoals bijvoorbeeld geld, goederen of debiteuren. Aan de rechterzijde staat de passiva-, of creditzijde. Hier staan je schulden plus je eigen vermogen. Je kunt hierbij denken aan vreemd vermogen of kortlopende schulden als bijvoorbeeld crediteuren. 

Een vaste indeling van een balans ziet er als volgt uit:

Een voorbeeldbalans vind je hieronder: 

Balans per 0-0-0000

Welke posten staan er in een balans? 

Er zijn diverse soorten activa en passiva. Om het overzicht niet te verliezen is het niet handig ze lukraak onder elkaar te zetten. Om de verschillende soorten gemakkelijk terug te vinden is handiger om de bezittingen en schulden in vaste categorieën onder te verdelen. Deze categorieën zijn ingedeeld op basis van grootte. Het aantal posten dat je daadwerkelijk gebruikt is afhankelijk van de soorten bezittingen en schulden die je hebt.

Een overzicht van de verdeling van de verschillende categorieën in een balans en een beschrijving van de verschillende soorten activa en passiva vind je hieronder.  

Activa

Vaste activa

Vaste activa zijn zaken die langer dan één jaar aan je onderneming verbonden zijn.

• Immateriële vaste activa: niet tastbare en niet financiële kosten, zoals oprichtingskosten en vergunningen.
• Materiële vaste activa: tastbare zaken die de bedrijfsvoering voor langere termijn dienen, zoals gebouwen en wagenpark.
• Financiële vaste activa: beleggingen op de lange termijn, zoals aandelen en beleggingen.
• Niet toe te wijzen vaste activa: hieronder worden posten vermeld die niet zijn onder te brengen bij een van de andere posten van vaste activa, zoals aankoopsommen.

Voorbeelden van vaste activa zijn: een bedrijfspand, inventaris, auto van de zaak, machines, computerapparatuur, deelnemingen. 

Vlottende activa

Vlottende activa zijn zaken die binnen één jaar in geld omgezet kunnen worden. Ook liquide middelen (geld) vallen hieronder.

• Voorraden: goederen binnen het bedrijf die dienen om eindproducten te vervaardigen en de eindproducten die nog niet zijn verkocht, zoals onderhoudsmiddelen en verpakkingsmateriaal.
• Vorderingen: openstaande posten en vooruitbetaalde kosten, zoals BTW en debiteuren.
• Effecten: waardepapieren die niet als investering voor de lange termijn bedoeld zijn, zoals effecten en obligaties.
• Liquide middelen: geldelijke middelen die direct beschikbaar zijn, zoals bankrekeningen en contanten.

Voorbeelden van vlottende activa zijn: voorraden, debiteuren, banktegoeden en kasgeld. 

Passiva

Eigen vermogen

Onder het eigen vermogen verstaan we het bedrag wat je als onderemer zelf in je onderneming hebt geïnvesteerd.

• Gestort en opgevraagd kapitaal: het aandelenkapitaal dat in bezit is van de aandeelhouders.
• Agio: het bedrag dat aandeelhouders meer hebben betaald dan de aandelen waard zijn.
• Herwaarderingsreserve: een reserve dat net zo groot is als het verschil tussen de boekwaarde voor en na de herwaardering van een bezit.
• Wettelijke en statutaire reserves: overige wettelijke verplichte en in de statuten vermelde reserves.
• Overige reserves: alle overige reserves, zoals dividend.
• Onverdeelde winst: positieve uitkomst van de winst- en verliesrekening.
• Saldo verlies: negatieve uitkomst van de winst- en verliesrekening.
• Aandeel derden: eventuele dochterondernemingen.

Lang vreemd vermogen

Het lang vreemd vermogen zijn leningen die langer dan één jaar zijn aangegaan.

• Langlopende schulden: te betalen bedragen met een termijn van langer dan één jaar, zoals hypotheken en leningen.

Kort vreemd vermogen

Het kort vreemd vermogen bestaat uit middelen die je onderneming slechts voor een korte tijd beschikbaar heeft. In elk geval korter dan één jaar.

• Kortlopende schulden: te betalen bedragen met een looptijd van korter dan één jaar, zoals salarissen en belastingen.

Overige passiva

• Groepsvermogen: het vermogen van de rechtspersoon.
• Voorziening: hierin worden bedragen geboekt om aan verplichtingen te kunnen voldoen die in de toekomst (kunnen) ontstaan, zoals pensioenvoorzieningen en verzekeringen.
• Achtergestelde leningen: kredieten waarbij de schuldeiser in het geval van faillissement van de schuldenaar pas zijn geld terug kan krijgen als alle andere schuldeisers zijn betaald.
• Niet toe te wijzen passiva: hieronder worden posten vermeld die niet zijn onder te brengen bij één van de andere posten van de overige passiva, zoals vreemd vermogen en schulden. 

Lees meer

Een balans is niet hetzelfde als een resultatenoverzicht of winst- en verliesrekening.

Ook kun je naar aanleiding van de cijfers van je balans financiële ratio's berekenen die meer zeggen over je financiële situatie.